Artykuł ten jest także wskazówką na co zwrócić szczególną uwagę.

1. Składanie i stawianie masztu

2. Lazy Jack

3. Miecz

4. Płetwa sterowa

5. Ster strumieniowy

6. Obsługa silników

1. Składanie i stawianie masztu

Większość jachtów przeznaczonych do czarteru jest wyposażona w patent do składania i stawania masztu typu „bramka” co w znacznym stopniu ułatwia zadanie.

przed opuszczeniem masztu należy sprawdzić, czy z położonym masztem będziemy w stanie manewrować jachtem – nie zaleca się opuszczania masztu w portach i miejscach cumowania innych jachtów. Należy zwracać szczególną uwagę, aby podczas manewrowania z położonym masztem nie doszło do kolizji z inną jednostką lub przeszkodą.

• zamknij wszystkie luki pokładowe na jachcie
• zroluj fok oraz zrzuć grot i zapnij go w pokrowcu ”lazy jack”,
• wypnij z likszpary masztu wszystkie pełzacze grota,

jeśli Armator udzielił Ci wskazówek jak położyć maszt bez odpinania bomu zastosuj się do jego wytycznych; w przeciwny wypadku wypnij bom, a przed jego odpięciem poluzuj linki ”lazy jacka” , topenantę i obciągacz bomu

• rozmieść załogę w taki sposób, aby jacht był stabilny (nie kołysał się na boki) oraz tak, aby nikt z załogi nie przebywał bezpośrednio pod masztem,ustaw jacht najlepiej dziobem do fali
• przygotuj fał talii bramki, by w trakcie opuszczania masztu nie był splątany,
• kontrolując (trzymając napięty lub zaknagowany) fał wypnij przetyczkę z zblocza bramki znajdującego się na dziobie jachtu
• poluzuj lekko fał bramki i drugą ręką pociągnij za ahtersztag lub poproś załogę o popchnięcie masztu w stronę rufy, nigdy nie podnoś ręcznie bramki
• płynnie opuszczaj maszt luzując talię, nie dopuść do tego, by uderzył on w podporę masztu,
• w trakcie opuszczania; jeśli maszt nie ma want stabilizujących jeden z załogantów powinien utrzymać go możliwie w osi jachtu
• po położeniu masztu naciągnij fał bramki tak, aby sztywny sztag był dość mocno napięty. Nie wolno chwytać się sztywnego sztagu, a szczególnie gdy maszt jest położony. Sztywny sztag jest wykonany z profilu aluminiowego i może on zostać skrzywiony. Zasada ta dotyczy także „miękkiego sztagu”
• należy sprawdzić czy całe olinowanie znajduje się na jachcie i jest właściwie zabezpieczone. Bardzo często bywa, że ahtersztag i inne olinowanie ląduje w wodzie, a następnie w śrubie silnika lub na knadze innego jachtu czy też na kei.

Pamiętaj: luzując fał bramki do kładzenia masztu postaraj się luzować linę przekładając ręce gdyż często wypuszczając ją z dłoni przez zmniejszenie siły uchwytu, gdy maszt osiągnie pewien kąt pochylenia możesz nie być w stanie przeciwstawić się działającej sile i maszt z dużą siłą i prędkością uderzy o jacht najczęściej powodując znaczne uszkodzenia

przed postawieniem masztu należy:

• ustawić jacht dziobem do wiatru
• sprawdzić stan olinowania stałego, w tym przede wszystkim przetyczki, zawleczki i ściągaczy (czy są skontrowane),
• sprawdzamy czy szoty lub inne fały nie znajdują się pod piętą masztu
• odwiązujemy „krawaty” którymi wcześniej zabezpieczyliśmy olinowanie
• stawiamy maszt poprzez wybieranie fału. Możesz pomóc sobie kabestanem i handszpakiem. Maszt powinien podnosić się płynnie bez stawiania większego oporu. Gdy na takowy napotkamy należy zaprzestać podnoszenia masztu i sprawdzić czy olinowanie masztu nie zaczepiło się o osprzęt pokładowy (okucia, knagi, rumpel, pantograf, itp.),
• w pierwszej fazie stawiania masztu, załoga stojąc na rufie powinna częsciowo unieść maszt
• w trakcie podnoszenia; jeśli maszt nie ma want stabilizujących jeden z załogantów powinien utrzymać go możliwie w osi jachtu
• po postawieniu masztu zabezpieczamy go przez włożenie przetyczki w talii bramki.
• po założeniu przetyczki luzujemy fał bramki masztu by nie pracowała ona na linie tylko sztywno opierała się na założonej przetyczce.

2. Lazy Jack

Lazy Jackiem nazywamy stały pokrowiec na grot z zespołem linek biegnących od masztu do bomu. Lazy Jack ułatwia zrzucanie grota, który ładnie układa się w pokrowcu i nie opada na pokład jachtu. W dolnej części jest on zamocowany do bomu, a w górnej części podwieszony przez komplet fałów i rolki zwrotne umieszczone na maszcie. Fały te w trakcie użytkowania jachtu powinny być wybrane w taki sposób, aby cały ciężar bomu z żaglem nie spoczywał (nie zwisał) na linkach Lazy Jacka, bowiem może to spowodować jego uszkodzenie. Gdy grot jest schowany w pokrowcu ciężar bomu i żagla powinien znajdować się na topenancie.

3. Miecz

Opuszczać miecz należy płynnie, by nie dopuścić do swobodnego, niekontrolowanego opadania, po opuszczeniu miecza jego fał zawsze powinien być napięty. W przypadku podejścia jachtem do piaszczystej plaży należy być bezwzględnie przekonanym, że miecz został całkowicie podniesiony do góry. Poza tym należy pamiętać, że niedopuszczalne jest cumowanie jachtu po osadzeniu go na plaży z kamienistym dnem jeziora. Pamiętać także należy, że nie wykorzystujemy miecza jak sposobu „cumowania” jachtu poprzez opuszczenie miecza na dno.

4. Płetwa sterowa

Płetwę sterową należy opuszczać do wody delikatnie. Szczególnie na jachtach, gdzie płetwa sterowa jest zamocowana do pawęży jachtu należy uważać, aby przez niekontrolowane opuszczenie nie uszkodzić płetwy uderzając nią o keję lub płytkie, kamieniste dno.
Jeżeli nie ma takiej konieczności nie pływamy z płetwą „swobodnie leżącą na powierzchni wody”. Może to doprowadzić nawet do złamania płetwy sterowej, jarzma, rumpla lub innego elementu urządzenia sterowego. Pod żaglami zawsze pływamy z płetwą wybraną do końca (ustawioną do pionu).

Pamiętaj: jeśli już płyniesz z podniesioną płetwą sterową szczególnie na biegu „wstecz” siły działające na płetwę i urządzenie sterowe są bardzo duże dlatego unikaj dużego wychylenia oraz poruszaj się możliwie najwolniej.

Część jachtów wyposażona jest w automatyczne knagi. W knagi te należy ”mocować” kontrafał płetwy sterowej. Po wpłynięciu na podwodną przeszkodę knaga ta automatycznie otwiera się, co powoduje, że kontrafał płetwy sterowej zostaje zwolniony, a płetwa sterowa wypływa do góry, minimalizując możliwość jej uszkodzenia

5. Ster strumieniowy

W żeglarstwie urządzenie stosowane jest wyłącznie na dużych jachtach. Dzięki sterowi strumieniowemu znacznie zwiększa się manewrowość jachtu przy małych prędkościach, a w szczególności w małych portach przy bardzo ciasnych zwrotach.
Istota działania polega na wytworzeniu w części dziobowej jachtu siły naporu wody działającej prostopadle do osi jachtu. W tym celu w jachtach stosuje się rozwiązanie techniczne polegające na zamieszczeniu pod linią wodną poprzecznego tunelu z dodatkową śrubą o napędzie elektrycznym.
Sterowanie sterem strumieniowym jest realizowane przez zestaw włączników lub manetkę umiejscowioną w kokpicie jachtu.

Ważne: unikaj szybkiego zmiany kierunku pracy steru strumieniowego. Jeśli ster pracował w prawo to możesz po chwili znów włączyć go na pracę w prawo. Jeśli jednak ster pracował w prawo to użycie go na pracę w lewo powinno nastąpić po około 2-3 sekundach bezczynności.

Zwróć uwagę by napęd steru nie wciągnął pływających cum, luźno zawieszonych lin oraz muringów

6. Obsługa silników zaburtowych

Paliwo do silników:
Do większości silników dwusuwowych czarterowanych jachtów stosujemy mieszankę paliwową benzyny bezołowiowej (zwykle PB95) z olejem w stosunku 100/1 lub 50/1. Oznacza to, że tworząc mieszankę na każde 100L paliwa dolewamy 1L specjalnie do tego przeznaczonego oleju.
Do silników czterosuwowych stosujemy czystą benzynę bezołowiową PB95, bez dodatku oleju.

Uruchomienie silnika:

• załóż ”zrywkę” pod przycisk stop (zazwyczaj czerwony przycisk),
• odkręcić odpowietrznik na korku zbiornika paliwa oraz kranik (w przypadku silników ze zbiornikiem zewnętrznym dodatkowo należy za pomocą ręcznej pompki zamieszczonej na linii paliwowej wtłoczyć paliwo do silnika),
• włączyć ssanie (można to pominąć przy rozgrzanym silniku),
• ustawić manetkę gazu na pozycji startowej (zawsze jest ona zaznaczona na manetce lub dźwigni zmiany gazu),
• sprawdzić położenie dźwigni zmiany biegów, powinna być ustawiona w pozycji neutralnej ”na luzie”,
• opuść silnik do wody – Uwaga: zapalenie silnika uniesionego nad powierzchnią wody może doprowadzić do uszkodzenia i zatarcia silnika.
• wyciągnij delikatnie linkę ręcznego rozruchu do momentu wyczuwalnego oporu. Następnie gwałtownym szarpnięciem uruchomisz silnik.
• po uruchomieniu silnika wyłączamy ssanie i zmniejszamy obroty silnika.

Praktyczna rada – z reguły przy silnikach dwusuwowych tylko pierwsze pociągnięcie robimy z włączonym ssaniem, a następne już z wyłączonym (by nie zalać silnika).

Uwaga: po uruchomieniu sprawdzamy czy z silnika wydobywa się woda z układu chłodzącego przez kontrolny wylot (strużka wody wypływająca z górnej części silnika). Jeżeli silnik nie ma chłodzenia natychmiast należy go wyłączyć – grozi zatarciem.
Silnik gasimy na biegu jałowym za pomocą naciśnięcia wyłącznika stop lub przez wyjęcie tzw. ”zrywki”.
Po zgaszeniu silnika podnosimy go do góry (wyjmujemy z wody) oraz zakręcamy kranik i odpowietrznik.
Pozostałe informacje o szczegółach obsługi i „upodobaniach” poszczególnych modeli silników z pewnością otrzymacie Państwo od osoby wydającej jacht.

Pływając na silniku pamiętaj o…

Bieg do przodu lub do tyłu wrzucamy zawsze na wolnych obrotach. Zawsze przed zmianą biegu należy zmniejszyć obroty silnika do minimum, na chwilę wrzucić bieg jałowy – ”na luz”, a następnie po chwili przerwy wrzucić kolejny bieg do przodu lub do tyłu.

Podczas manewrowania szczególnie w portach staramy się nie używać gazu. Z reguły moc silników jest tak dobrana , że po wrzuceniu biegu bez dodawania gazu jacht porusza się z prędkością zapewniającą skuteczne manewrowanie. Tylko prędkość tą osiąga się po chwili bezwładności jachtu, co powoduje, że nie wprawieni i niecierpliwi żeglarze dodają gazu, co często jest zgubne, bo po chwili jacht osiąga taką prędkość, że trudno jest go zatrzymać (inercja jachtu), szczególnie w porcie.

Przy manewrach w portach pomocne jest sterowanie silnikiem – po poluzowaniu śruby stabilizującej kolumnę silnika. Przeważnie w kształcie motylka na kolumnie silnika.

W czasie pracy silnika trzeba uważać, aby obracająca się śruba nie uderzała w przeszkody podwodne lub w płetwę sterową. Aby uniknąć zniszczenia płetwy sterowej podczas pływania na silniku staramy się, aby płetwa była całkowicie opuszczona lub wyjęta z wody.

Dość często mało doświadczonym żeglarzom zdarza się zapomnieć o roli miecza. Najczęściej ma to miejsce w pierwszym dniu rejsu przy wypływaniu z portu na silniku. Trzeba pamiętać, że jacht aby był sterowny (również płynąc na silniku) o ile warunki na to pozwalają musi mieć opuszczony miecz (przynajmniej w części).